70’ine gelen Bruce Springsteen gençliğinin Kaliforniya’sına gidip o dönemin müzikal havalarıyla Amerikan toplumunun günlük hayatını ve müzmin sorunlarını anlatıyor: Otomobiller, otoyollar, benzin istasyonları, yalnızlık, sevgi arayışı, evinden mahallesinden uzakta yaşayanlar ve tabii ki işçiler….
Bruce Springsteen’in 19. stüdyo albümü 14 Haziran’da çıktı. Western Stars çok farklı bir Springsteen albümü, çünkü bu sefer Boss’un arkasında E Street Band yok. Ama nefesliler, yaylılar, banjo, akordeon gibi enstrümanların bulunduğu büyük bir orkestra var. Western Stars’ı değerlendiren eleştirmenler Springsteen’in yeni albümünde hem şarkı sözleri hem de müzikal açıdan 60’ların, 70’lerin Kaliforniya’sında gelişen country, folk, barok rock tarzına yaklaştığını, ayrıca aynı dönemin film müziklerine gönderme yaptığını belirtiyor. John Wayne bile var bir şarkıda.
Beş yüz sayfalık özyaşamöyküsü Born To Run’ı (2016) yayınladıktan ve Broadway’de küçük bir tiyatro salonunda solo konser-anlatı gösterisini de tamamladıktan sonra, müzik çevreleri Boss’un emekliliğinin yaklaştığını, hatta yavaş yavaş jübilesine hazırlandığımı yazıyordu. Bu saptama doğru çıkmadı. Çünkü Springsteen, 2020 yılında yeni bir albüm ve E Street Band ile yeni bir turne ilan etti.
Eylül ayında 70 yaşına basacak olan Springsteen, yeni albümü Western Stars’da aslında genç yaşlarında dolaştığı Kaliforniya’ya geri dönüyor. Kaliforniya, Boss’un doğup büyüdüğü New Jersey’den farklı bir bölge. Uzun bir sahili var. Hava çok daha sıcak. John Steinbeck’in ve William Saroyan’ın kitaplarında betimlediği Kaliforniya, aynı zamanda Easy Rider’ın (1969) Batı Kıyısı. Bruce genç yaşlarda henüz ünlü değilken gitarıyla bölgeyi dolaşmış, şimdi şarkılarıyla geri dönüyor “altın eyalet”e.
NME, Rolling Stone, Vulture, Esquire, Variety, Metacritic, Classicrock gibi dergi ve internet siteleri, Guardian, Independent, Irish Times gibi gazeteler, Western Stars’ın müzikal aranjmanlarının 60’ların ünlü popçuları Glen Campbell ve Burt Bacharach’ı çağrıştırdığını yazıyor. Bense özellikle şarkı sözlerinde ve hatta Springsteen’in şarkı söyleme tarzında kimi zaman Woody Guthrie, bazen Paul Simon bazen de Leonard Cohen izleri buldum.
Şarkılarda bu kez farklı bir Bruce dinliyoruz. İlginçtir, albümün tümü parasız-şifresiz bir şekilde You Tube’da mevcut. Dizelerde en sık geçen sözcüklere baktım: Güneş doğuyor, gün batıyor, yağmur, eskiden… Ve tabii ki yollar, caddeler, sokaklar, otomobiller, benzin istasyonları, dağlar, ırmaklar, bitmeyen seyahatler, evim ya da mahallem, yalnızlık, sevgi. Aslında tümüne baktığımızda melankoli var, nostalji de ağır basıyor.
Edward Said hayatta olsa ve Western Stars’ı dinlese, son kitabı Geç Dönem Üslubu için bir de bu albümü örnek verir miydi?
Western Stars, bana kalırsa, en çok The Ghost of Tom Joad (1995) albümüne benziyor. Çünkü klasik Boss albümlerinden, özellikle de konser kayıtlarından farklı. Şimdiye kadar uzmanlarca değerlendirilen 312 şarkı yazmış Springsteen. Bu şarkıların çoğunda, bu sefer olduğu gibi, mavi tulumlular ya da ensesi güneşten yanmış ameleler, yani işçi sınıfı, emekçiler var.
Boss, hâlâ çok iyi bir öykü anlatıcısı. Bu sefer her bir şarkısında hep ezilmiş, çoğu zaman yoksul, hatta ‘’raté’’ kahramanlar var. Sık sık çölden de söz ediyor, umudun yanısıra.
Western Stars’a “kovboy şarkıları” diyen de oldu, “Marlboro Man” sıfatını yakıştıran da. Tadımlık dizelerle albümün 13 şarkısında bir gezinti yapalım…
Hitch Hikin’ — “Haritalar pek işime yaramıyor birader / Havayı ve rüzgârı takip ediyorum sadece / (…) / Bir aile babası durup alıyor beni / Yanında hamile eşi Sally / Evet efendim, çocuklar armağandır / Teşekkür ederim arabanıza aldığınız için.”
The Wayfarer — “Hep aynı, eski hazin hikâye, aşk ve gurur döngüsü / (…) / Kimileri burada huzur bulur, bu hoş sokaklarda, bizim mahallenin hoş sokaklarında.”
Tucson Train — “Yeni bir hayat aramaya geldim bu şehre / Geceleri beni uyutmayan o sese / İzah etmek zorunda olmadığım bir sebeple / Birazcık huzur halleder her şeyi.”
Western Stars — “Gülümsüyor ve beni bir kredi kartı reklamından hatırladığını söylüyor / (…) / Vaktiyle John Wayne vurmuştu beni, filmin sonlarına doğru.”
Sleepy Joe’s Café — “Cumartesi gecesi ışıklar parıldıyor, kent halkı oraya akıyor / Joe ara vermeden blues çalıyor / karısı May barda bira dolduruyor.”
Drive Fast — “Bacağımda çelik bir çubuk var, ama götürüyor beni eve / Saat 9’da tırmandım komşunun en uzun ağacının tepesine / Korkuyu hatırlamıyorum, esen yeli hatırlıyorum sadece.”
Chasin’ Wild Horses — “Terkettim evimi, terkettim arkadaşlarımı / Elveda demeden / (…) / İsmini haykırıyorum vadide / Yankı iade ediyor gerisin geriye.”
Sundown — “2500 mil uzaktayım olmak istediğim yerden / Sanki yüzyıl geçti yanımda olduğundan beri.”
Somewhere North Of Nashville — “Geceleyin uyku tutmuyor bir türlü / Listesini çıkarıyorum yanlış yaptığım işlerin.”
Stones — “Bu sabah uyandığımda taşlar vardı ağzımda / ‘bu taşlar sadece bana söylediğin yalanlar’ dedin.”
There Goes My Miracle — “İşte orada benim mucizem / Uzaklaşıyor, uzaklaşıyor.”
Hello Sunshine — “Merhaba güneş ışıkları / Takılmak istemez misiniz burada.”
Moonlight Motel — “Yarısı içilmiş bir şişe bira ve kulağımda nefesin / Ayışığı Moteli’nde.”
