X’ten 1+1’e

1+1 Express sitesi, oluşumu 1994’e uzanan 1+1 Kolektifi tarafından 2017’de kurulan Bir+Bir Kültür ve Sanat Derneği’nin haber-inceleme-yorum ağı. Ve bir bakıma, kolektifin 1994’ten beri yayınını sürdürdüğü derginin adından hareketle, elektronik Express. 1+1 Express dergisi halen üç aylık yayınlanıyor. 1 Express, çevrimiçi olarak önünüzde. 1 Express de matbu olarak kitabevlerinde. Bu durumda, 1+1=1, veya 1+1=Express.

1+1 Express’e uzanan yola, 1+1 Kolektifi’nin kilometre taşlarına yakın plan yapalım.  

Ocak 1994’te yayın hayatına haftalık olarak başlayan tam bağımsız ve –Sartre’yen anlamda– tam angaje dergi Express, 154. sayısının ardından 1997-2001 arasında verdiği nadas molasından sonra, aylık düzende ve –geçici olarak kullandığı isimle– Post-Express olarak çıkmaya başladığında, Mano Solo’nun Internationale Shalala albümünü alâmet-i farika yapmıştı.

Sadece bir dergi değil, aynı zamanda bir kolektif olan Express, 2003 1 Mayıs’ına “Fatsa Alegre” ve “Altı Dokuz Olsa Vazgeçmem” pankartlarıyla katılmıştı. 

“Fatsa Alegre” ifadesi yerel ve küresel mücadeleler arasındaki çapraz bağlara dikkat çekmek üzere, 1970’lerin özyönetim deneyi Fatsa ile 2000’lerin küresel sosyal forumlarının esin kaynağı ve Ocak 2001’deki ilk Dünya Sosyal Forumu’nun ev sahibi, Brezilya’daki şeffaf bütçe-özyönetim modeli Porto Alegre’yi bir araya getiriyordu.

“Altı Dokuz Olsa Vazgeçmem” pankartı ise Jimi Hendrix’in If Six Was Nine şarkısından mülhemdi. If Six Was Nine’ın sözlerinin Türkçesi, Müslüm Gürses’in Senden Vazgeçmem şarkısının sözleriyle harmanlanarak, kolektifin müzikli düşünce dergisi Roll’un Kasım 1997 tarihli ilk özel sayısının arka kapağında yayınlanmıştı.

Dergi iyi, güzel, vagonu çok, kompartımanı bol, ama yayın faaliyeti kitapsız olmaz. Olmadı. Akacak kitap damarda durmadı. 2003’te Roll Kitapları başladı. İlki Oscar Wilde’ın Sosyalizm ve İnsan Ruhu başlıklı denemesiydi. Ardından Easy Rider –Senaryo ve Tanıklıklar ve diğerleri geldi… Hepi topu altı kitap. Sonra bekleme odası. Şimdilerde damarda birikiyor…     

İstanbul Film Festivali’nin, “Mayıs 68’in 40. yıldönümü” bölümünün seçkisini üstlenen kolektif, anılan seçkide gösterilen Jean-Luc Godard filmi One Plus One / Sympathy For The Devil’a Roll’un Mayıs 2008 sayısında etraflıca yer verdi ve Godard’ın 1+1 formülasyonunu vurguladı: “Komünist tahayyülün sağlamasını anarşist tahayyülle, anarşist tahayyülün sağlamasını komünist tahayyülle yapmak.”

Kolektifin, 2009’da yayın hayatını noktalayan Roll’un halefi olarak, 2010-2013 arasında çıkardığı aylık kültür-sanat dergisi Bir+Bir, adını One Plus One filminden, Godard’ın 1+1 formülasyonundan ve Nâzım Hikmet’in 1+1=1 kitabından almıştı. 

Mart 2014 sayısının ardından ikinci nadas molasını veren aylık Express, iki yıl sonra, 2016 Şubat’ında, Bir+Bir’i içererek, 1+1 Express olarak “Pi sayısı ve özgürlük” kapağıyla yeniden yola çıktı.

2017 kışında hazırlığı başlayan yeni web sitesi, Dünya Sosyal Forumlarından, ODTÜ’nün forum geleneğinden, Gezi forumlarından ve Gezi forumlarının yansıtıldığı Forum başlıklı Bir+Bir sayfalarından hareketle, 1+1 Forum ismini aldı, yeni tasarımla birlikte 1+1 Express’e dönüştü.

1994’ten bu yana yayın faaliyeti yapan adı konmamış x-kolektif, 2017 güzünde, Bir+Bir Kültür ve Sanat Derneği adıyla dernekleşti. X-kolektif bu vesileyle 1+1 Kolektifi adını benimsedi. 1+1 Kolektifi’nin halihazırdaki faaliyetleri 1+1 Express dergisi ve birartibir.org / 1+1 Express web sitesi.

İsim babalarına, Nâzım’a ve Godard’a selam olsun, 1+1 daim olsun.

***

1+1 Express / birartibir.org sitesinin içeriği Bir+Bir Kültür ve Sanat Derneği tarafından üretiliyor. 1+1 Express dergisi Varto Yayıncılık tarafından çıkarılıyor, sorumlu yazıişleri müdürlüğünü Merve Erol üstleniyor.
Ayrıca bkz: 25 sualde 25 sene